Felle, waakzame ogen in een uitgeteerd lichaam kijken me aan.

Ik vertel over onze organisatie en vraag of hij het goed vindt als af en toe een vrijwilliger de zorg voor hem overneemt van zijn vrouw.

‘Goed, maar geen zeurkousen’, zegt hij. Dat beloof ik.

Zijn uitgeput ogende vrouw laat me uit.

Ze fluistert, ‘Er is niks van hem over maar hij geeft het niet op, zo is hij altijd geweest.’ Tranen rollen over haar wangen.

‘Hoe kan je van iemand houden en tegelijk willen dat het afgelopen is?’

‘Ja dat kan, soms is dat houden van.’

‘Kent u dat?’

Ik knik

Daarna houden vrijwilligers hem een paar dagen in de week gezelschap zodat zijn vrouw even weg kan.

Ze komen er graag, vinden hem aardig.

Elke week bel ik met zijn dochter, om te horen hoe het gaat, met hem, met de vrijwilligers.

Bijzondere telefoongesprekken worden dat waarin ze mondjesmaat steeds meer vertelt over haar ouders en haar jeugd.

Haar vader, een hoge functionaris, was vaak maanden op dienstreis.

Dan runde haar moeder het gezin en voedde haar en haar zusjes op.

Een gezellig gezin, waar veel kon, begrijp ik.

Tot ze op een keer vertelt: ‘Ik was altijd panisch als hij thuis kwam, ik wist wat er ging komen.’

En dan opent ze een beerput.

Hoe de sfeer omsloeg zodra hij binnen kwam.

Het keurslijf van rigide geboden en verboden, in zijn ogen behorend bij zijn maatschappelijke status.

‘Mensen om ons heen vonden me een schattig vaderskindje, hij noemde me zijn oogappeltje. Elke dag deed hij mij in bad en bracht me naar bed.’

En misbruikte haar, jaren lang.

‘Mijn moeder gelooft het nog steeds niet, ik heb een ziekelijke fantasie zegt ze. Ze negeert ook zijn vriendin die meeging op zijn dienstreizen. Ooit hoorde ik hem tegen mijn moeder zeggen ‘Nou dan ga je toch, maar je krijgt geen cent.’

Ze was 17 toen ze haar man ontmoette. Ze trouwden snel. Toen ze weigerde haar kinderen te laten logeren bij opa en oma, was zijzelf ook niet meer welkom.

‘Nu gaat mijn vader dood en ik voel niks.’

Zes weken na ons eerste telefoongesprek belt ze om de vrijwilligers af te zeggen, haar vader is overleden.

Bij de uitvaart haalt een huisvriendin herinneringen op aan gezellige gezamenlijke gezinsvakanties, zijn chef roemt zijn betrouwbaarheid, een zus spreekt waarderend over een strenge maar rechtvaardige opvoeding.

Om me heen zijn mensen ontroerd, er wordt gehuild.

Ik luister met kromme tenen.

Maanden later belt ze. ‘U luisterde alsof u me wel geloofde, mag ik u iets vertellen?’ Ja.

Na de uitvaart, ‘ik voelde me een buitenstaander’, stortte ze in.

At niet, beschadigde zichzelf, nam een overdosis slaapmiddelen maar werd gevonden door haar man die onverwacht eerder thuis kwam.

Een opname volgde.

Ze trof een therapeute die de juiste snaar raakte.

Weken van huilen, praten, woede en verdriet, volgden.

Nu is ze weer thuis.

Haar stem klinkt licht en verwonderd.

‘Ik ben voor het eerst blij dat ik leef, ik kende dat gevoel niet, zo nieuw, zo mooi’.

2015

Het verhaal achter een aanvraag voor terminale thuiszorg

Het is oudejaarsdag, ik heb bereikbaarheidsdienst.

De oncologieverpleegkundige belt: ‘Kan je snel contact opnemen met de zoon van mw B? Ze heeft kanker en hoorde vorige week dat de artsen niets meer voor haar kunnen doen. Ze gaat snel achteruit en wil eventueel gebruik maken van jullie vrijwilligers.’

Een afspraak is snel gemaakt. Dezelfde middag bezoek ik mevrouw om kennis te maken en samen te kijken wat wij voor haar kunnen doen.

Ik ontmoet een aardige vrouw, verzwakt en zichtbaar overrompeld door wat er in zo korte tijd allemaal met haar gebeurt.

De gordijnen zijn half gesloten, ze heeft last van het zonlicht.

Rond haar huis klinkt vuurwerk, de buurtjeugd knalt er prematuur danig op los.

Haar zoon en dochter zijn er ook.

Ze durven haar niet meer alleen te laten en zijn dag en nacht bij haar.

Toch moeten ze soms even naar hun eigen huis of werk om daar orde op zaken te stellen.

Ze begrijpt dat, ziet hoe zwaar dit voor hen is en schiet vol.

Ze wil geen last voor ze zijn.

Ze wil ook geen beroep doen op vrienden en familie.

‘Die hebben hun eigen leven en zijn druk. Trouwens, ik ben graag alleen.’

We overleggen over het inzetten van vrijwilligers zodat haar kinderen af en toe wat tijd voor zichzelf krijgen.

Schoorvoetend gaat ze akkoord: een paar middagen zal er een vreemde bij haar komen.

Ik zie aan haar dat ze het vooral doet voor haar kinderen.

Die zijn inderdaad zichtbaar opgelucht dat hun moeder niet alleen zal zijn als zij even weg zijn.

Ik organiseer de inzet van een paar vrijwilligers.

De volgende dag, vlak voor de eerste vrijwilliger aanbelt, gaat mijn telefoon: de dochter van mevrouw.

‘Nou heeft u zo uw best gedaan om het te regelen…’

Ze aarzelt.

Ik begrijp al wat er komt: ‘Maar uw moeder wil het toch liever niet?’

Dat klopt.

Ze vertelt hoe haar moeder na mijn bezoek nadacht hoe het zou zijn om vreemden, hoe aardig ook, in huis te hebben.

Ze besefte dat ze in haar laatste dagen liever vertrouwde gezichten om zich heen heeft.

Toen ze dit weifelend uitsprak, belden haar kinderen met haar zus en een paar vriendinnen en gingen langs bij bevriende buren.

Iedereen reageerde liefdevol.

Ze is geen last voor hen, ze willen haar en haar kinderen juist graag helpen in deze dagen.

Dus, nee, vrijwilligers zijn niet nodig.

Ze gaan met elkaar zorgen dat ze niet meer alleen is.

Ik moet even slikken.

Wat een pracht verhaal.

Ik bedank de dochter, zeg dat ik de vrijwilligers zal afbellen. Wens haar sterkte de komende tijd en mocht het onverhoopt toch nog nodig zijn, dan zijn wij er voor hen.

Dat blijkt niet nodig.

Eendrachtig zorgen de naasten van mevrouw dat er altijd iemand bij haar is.

Tien dagen later overlijdt ze.

bewerking van artikel in het Jaarverslag 2010 van de VTZ Capelle en Krimpen aan den IJssel en Kralingseveer